De Peugeot 309 was eigenlijk van oorsprong een concept voor het Franse merk Talbot. De PSA-group waartoe Peugeot behoorde nam het merk eind jaren ’70 over van het Amerikaanse Chrysler, besloot net voor de lancering van de Arizona om het merk Talbot op te doeken en doopte het model dat de naam Talbot Arizona moest krijgen om tot Peugeot 309. Peugeot zorgde voor een aangepaste snoet en kont en deponeerde het model tussen de 205 en 305 – vandaar ook het afwijkende nummer 9 in de typeaanduiding, vanaf 1989 werd het ook de vervanger van die 305. De Peugeot 305 had destijds ook een sportieve topversie, GT (later GTX)  gedoopt, die 94 pk (later 105 pk) voortbracht. Daarom werd in 1987 een GTi-versie van de 309 geïntroduceerd. Zoals eerder gezegd was deze technisch gelijk aan de 205, maar kreeg hij een aangepaste ophanging mee. Door zijn langere wielbasis stuurde hij ook stabieler dan de spring-in’t-veld die de 205 was.

De 309 werd door Peugeot zelf ontworpen, terwijl de overige modellen uit die tijd (tot aan de 206) werden getekend door Italiaans designhuis Pininfarina. De wil van Peugeot om de portieren van de 205 ook in de 309 te gebruiken, verklaart ook het afwijkend ontwerp van deze wagen. Aangezien de 309 als grote broer van de 205 werd gezien, nam Peugeot ook voor de styling-elementen van de GTi-versie de kenmerken over van de 205 GTi. Daartoe behoorden aangepaste bumpers met ingewerkte mistlampen en de bekende GTi-velgen, ook de Miami Blue-kleur was in beperkte reeks aanwezig op de 309.

In tegenstelling tot de 205 GTi, die bij lancering een 1.6 benzinemotor meekreeg, kon de 309 GTi direct genieten van de 1.9 benzinemotor die in 1986 reeds in de 205 was gelanceerd. De 1.6 motor was dezelfde als die uit de 305 GTX, met 105 pk. Daarentegen kreeg de 1.9 direct 122pk mee. Niet slecht voor die tijd, zeker niet in combinatie met een gewicht van 975 kg. Hij kon dan ook cijfers voorleggen die ook nu nog terug te vinden zijn bij de kleinere sportieve berlines. Een 0-100 deed de wagen in 8,7 sec, terwijl hij ophield bij 202 km/u.  Voor wie dat nog niet genoeg was, introduceerde Peugeot in 1990 de 309 GTi 16, die kon beschikken over een opgewerkte motor. Hij beschikte over 160 pk, waardoor de bovengenoemde cijfers nog konden worden verbeterd. 0-100 in 7,8 sec, een topsnelheid van 220 km/u. Bij de hernemingen tussen 90 en 120 km/u, kon een 309 GTi in die vorm zelfs wagens als een BMW M3, Mercedes 190 2.5 16v of een Ford Sierra Cosworth de baas. Die configuratie was echter geen lang leven beschoren, want omwille van gewijzigde emissienormen werd het vermogen teruggebracht naar 147 pk. De 1.9 zestienklepper uit de GTi 16 was overigens dezelfde motor die kon worden teruggevonden in de Peugeot 405 Mi 16 en de Citroën BX 16v.

De 309 GTi werd drie jaar op rij verkozen tot ‘Best Hot Hatch’ door de redactieleden van Autocar & Motor Magazine, met als commentaar “The more you push this car, the BETTER it Gets!”

Vanwege zijn stevige prestaties en zijn betrouwbare sturing werd de wagen ingezet in de rally-wereld. In 1990 kroop de betreurde Richard Burns achter het stuur van een 309 voor de Britse RAC-rally, die overigens werd gewonnen door Carlos Sainz in een Toyota Celica GT-Four. Burns werd 28e.

Na een facelift in 1991 kreeg de Peugeot 309 een uiterlijk dat wat meer aansloot bij de 405 en 205, maar een echt succes is hij nooit geworden. Het ontwerp werd als oubollig beschouwd en dat kon nooit worden toegedekt door zijn gebruiksgemak en goede prestaties.

De 309 werd in 1993 vervangen door de 306, een wagen die de titel “Auto van het Jaar” kreeg. Ook van deze wagen was een GTi versie beschikbaar, al waren die prestaties minder fel vanwege hetzelfde vermogen bij een hoger gewicht.

Een 309 GTi onderging door de jaren heen hetzelfde lot als een 205 GTi. De potente wagens werden ofwel aan flarden gereden, ofwel tot rallywagens omgebouwd en de overlevende exemplaren werden vaak onzacht behandeld door hun jonge eigenaars. Ook werden deze wagens vaak getuned, zowel optisch als motorisch, waardoor weinig originele exemplaren overblijven. Slijtage is het grootste probleem bij deze wagens, wat op zich niet erg is, die onderdelen kunnen steeds vervangen worden. Toch is de wagen aan een erg lage prijs op de kop te tikken, simpelweg omdat hij ondergewaardeerd wordt door het publiek. Voor pakweg 2.000 euro heb je een exemplaar met 130.000 km op de teller.

Promotiefilmpje van de Peugeot 309 GTi:

Rallyvideo uit 1989 met François Delecour: