Exclusief: We kropen naast het stuur van zelfrijdende Mercedes CLA door ochtendspits van München

Zeg je zelfrijdende auto, dan denk je meteen aan Tesla of Waymo. Toch zijn er ook Europese spelers in een vergevorderd stadium. Mercedes is er zo eentje... en die gaven ons de kans om als passagier mee te rijden in een zelfrijdende CLA. Saillant detail: die CLA loodste ons door de ochtendspits in München. Indrukwekkend, of vuile onderbroek?

Met de snelle opkomst van de elektrische auto leek het de voorbije jaren dat de autonome auto een folietje in de marge was geworden. Niets is echter minder waar. Want terwijl de meest nieuwe EV's de spotlight mochten stelen in het nieuws, werkten ingenieurs noestig verder aan de zelfrijdende auto. Waymo is daar een mooi voorbeeld van (met al actieve zelfrijdende auto's in Phoenix, San Francisco, en Los Angeles) en ook Tesla pakte vorig jaar groots uit met de Cybercab die binnen dit en twee jaar op de markt moet komen. Mate Rimac, de baas van Rimac én Bugatti, zet eveneens volop in op de zelfrijdende auto. Al kan het ook allemaal dichter bij huis. Met Mercedes bijvoorbeeld.

Mercedes?!

Jep, Mercedes. Het Duitse merk met de ster heeft al wel wat dienstjaren onder de gordel en begrijpt als geen ander hoe markten en verwachtingen kunnen veranderen (vraag ze maar eens naar de jaren 1940...). Het merk is zich er dus terdege van bewust dat de zelfrijdende auto geen onhaalbare utopie is. Nee, de zelfrijdende auto heeft - hypothetisch - de kracht om het landschap compleet door elkaar te schudden. Tenslotte: eenmaal de tech op punt staat, wordt autobezit voor 99% van de bevolking overbodig. Daardoor moet je als merk op twee paarden durven wedden: enerzijds op het in huis hebben van de software (om desnoods door te verkopen aan derden), anderzijds op extreem exclusieve producten om die selecte markt van Autofans te kunnen bespelen die daadwerkelijk nog zelf de rauwe ervaring van een auto willen beleven.

In de marge van de IAA werden we door Mercedes niet uitgenodigd voor dat laatste, wel om hun laatste iteratie van de zelfrijdende auto te testen. Die wordt vooralsnog stevig gemuilkorfd door wetgeving, maar de stad München voorzag een uitzondering zodat Mercedes alsnog zelfrijdende auto's op het "L2++" niveau door de ochtendspits mocht sturen. Onder voorbehoud dat er een ingenieur van Mercedes achter het stuurwiel zat om in te grijpen wanneer nodig.

Dus wacht, jullie zaten niet zelf achter het stuur?

Klopt. Maar... is dat sowieso niet de overbodige factor bij een zelfrijdende auto? In de plaats werden we vergezeld door Leonie, eén van de slimme koppen achter de zelfrijdende tech bij Mercedes. Op die manier konden we nog wat slimme (of domme) vragen naar haar kop zwieren terwijl de CLA zich gezellig over de ochtendspits ontfermde.

Weet trouwens dat het hier niet gaat over een extreem omgebouwde CLA. Nee, de CLA die we reden kan je zo al kopen in de VS en China. Daar is het namelijk wettelijk gewoon toegestaan om de zelfrijdende tech te gebruiken. Europa ligt - zoals wel vaker - dwars en zet een rem op de uitrol van de technologie. Dat fnuikt natuurlijk de voorsprong die Europese merken kunnen nemen, want elke autonome auto die daadwerkelijk rondrijdt, is een akker van data die geploegd kan worden.

Oké, maar hoe rijdt zo'n autonome Mercedes CLA?

Onze CLA was er eentje van het "L2++"-niveau. Dat wil zeggen dat de auto zelf zijn ding doet, maar dat je als chauffeur nog mee de boel in het oog moet houden. Of anders gezegd: de krant lezen (of je smartphone checken) mag niet. Die stap (L3 genaamd) heeft Mercedes trouwens wel in huis, maar is tot nu toe enkel beschikbaar op de EQS en op bepaalde stukken van de Duitse Autobahn aan maximaal 95 km/u. Weerom, het is niet de tech, wel de wetgeving die de limiterende factor is.

Dat merkten we ook tijdens onze rit met de CLA door de Duitse ochtendspits. De navigatie werd ingesteld (op een willekeurig parcours van zo'n 30 minuten) en net zoals je de adaptieve cruisecontrole zou inschakelen werd met een tik op het stuur de "autonome modus" geactiveerd. Vanaf dat moment ontfermde de CLA zich over alle taken. Remmen, stoppen, sturen, uitwijken voor bakfietsen met een meerwaardigheidscomplex... En eerlijk: op geen enkel moment hadden we het idee dat de CLA zich niet van die taak kon ontfermen (al hadden we zelf wél luid geclaxonneerd op die bakfiets).

Op een bepaald punt van de route was een kruispunt grotendeels geblokkeerd door overstekend verkeer (twee BMW's nota bene), maar daar trok de CLA zich niets van aan en hij sloot zich - met enige arrogantie - aan op de rest van het verkeer. Een moment waarop de nu al iconische woorden "It's kind of an asshole" door een collega werden geopperd. Of Leonie achter het stuur kon lachen om die uitspraak is een ander verhaal. Maar nét deze actie gaf de autonome CLA iets menselijk... en derhalve iets beangstigend realistisch.

Hoezo?

Wel, als een zelfrijdende auto met centraal brein (noem het gerust AI) in staat is om op een menselijke manier te rijden mét dat verschil dat het kan praten met alle andere auto's op de weg, dan voel je je eigen rijvaardigheden een serieuze deuk krijgen. Niet omdat je per se minder behendig achter het stuur bent, maar wel omdat onze eigen grijze massa nooit op kan tegen het schier aantal data dat deze CLA kan verwerken.

Het staat dus buiten kijf dat een AI achter het stuur in staat is om veiliger door het verkeer te rijden dan jij dat kan. Simpelweg omdat de computer na elke rit slimmer wordt. Dat doen we als mens ook... maar één nachtje slechte slaap (of godbetert: een sloot alcohol) en je niveau daalt dermate. Als mens kunnen we dus niet garanderen dat we telkens 100% van onze aandacht aan het rijden zelf zullen geven... en laat net daar computers wél heel goed in zijn.

Wanneer komt dit op de markt?

Met de snelle evolutie van artificiële intelligentie lijkt het erop dat de massa-uitrol van de zelfrijdende auto om de hoek loenst. Laat er dan ook geen twijfel over bestaan: op technologisch vlak staat de zelfrijdende auto zo goed als op punt. Het is de wetgeving die momenteel nog dwarsligt. Ergens begrijpelijk, want er zijn wat morele dilemma's. Wat moet een autonome auto doen als er plots een kind de weg oversteek, maar hij bij het uitwijken sowieso een fietser zou aanrijden? Het is daar dat Europa een antwoord op wil, voor het de zelfrijdende auto toe kan laten (ook al wordt die vraag aan fysieke chauffeurs niet gesteld bij het behalen van hun rijbewijs).

Maak je echter geen zorgen, want in China en de VS zijn ze minder streng, waardoor automerken zonder twijfel daar de bulk van hun informatie zullen vergaren... en dan kan het snel gaan. Ik heb alvast voorgoed het idee opgeborgen dat mijn kinderen ooit de noodzaak voor een rijbewijs gaan zien. Bedankt, Mercedes en co.