Een Boheems chateau een sfeer van octaan en nostalgie die in de lucht hangt. Geen verjaardagsfeestje van een automerk is leuker dan één waarop je de geschiedenis zelf aan de tand mag voelen. Voor zijn 130e verjaardag rolde Skoda dan ook zijn meest memorabele monumenten uit het museum, recht in de handen van deze Autofan.
Niet echt 130 jaar
Alhoewel, van niet elk model mogen we zelf het gaspedaal indrukken tijdens deze Skoda Classic Days. Misschien niet onlogisch, gezien het historisch belang of de complexiteit van sommige modellen. Zo liften we mee voor een klein rondje in de Voiturette A, de eerste auto van Laurin & Klement, voorloper van Skoda, uit 1906. Inderdaad, pas in 1905 (met commercialisatie vanaf 1906) begonnen de Tsjechen auto’s in elkaar te schroeven. Voordien werden fietsen en motorfietsen gebouwd door het bedrijf.
Een blik op de Voiturette A is genoeg om hem te zien als de tussenstap tussen paard en kar en een echte auto. Hij ziet eruit als een koets, maar dan gemotoriseerd. Je moet hem aanzwengelen, gas geven doe je aan het stuur, de topsnelheid bedraagt 40 km/u dankzij zijn 7 pk sterke motor maar het geluid dat de Voiturette naar buiten stuwt doet een veel hogere topsnelheid vermoeden. Wat een gevoel moet het zijn geweest voor de mensen die gedurende hun leven enkel paard en kar hebben gezien om deze luide auto in een mist van uitlaatgassen hun dorp te zien binnenrijden. En vooral om te zien hoe dit vervoersmiddel pijlsnel zou blijven evolueren.
Tsjechische Rolls
Dat geldt voor de auto an sich, maar nog veel meer voor onze Tsjechische hoofdrolspeler zelf. In 1925, toen Laurin & Klement na de Eerste Wereldoorlog in zwaarder financieel weer kwam, fusioneerde het met Skoda. Sommige wagens uit deze periode hebben daardoor beide badges naast elkaar op de grille staan. Het is trouwens in deze periode dat Skoda uitgroeit tot bouwer van rasechte luxewagens. Dat ontdekken we achterin de eerste Superb, ons model komt uit 1938.
Wat…een…luxe! We zitten in een prachtig afgewerkte cabine, aangekleed in een mix van zachte stoffen en piekfijn hout. Elke vierkante centimeter draagt waardigheid en vakmanschap uit, terwijl ook het rijgedrag van de Superb subliem is dankzij de zijdezachte 3,1 liter zes-in-lijn die de wagen naar 125 km/u kan brengen. Tussen ons en de scheidingswand met de chauffeur zitten trouwens nog twee uitklapbare stoeltjes. Ook als Rolls-Royce concurrent in de jaren ’30 zat er dus al wat Simply Clever in de genen van Skoda.
Kleurrijke sixties
Ook in de jaren ’50 en ’60 krijgen we nog enkele opvallende pareltjes te zien. Want de scherpe lijnen en opvallende kleurencombinaties uit het westen lijken ook in de mode te zijn aan de andere kant van het IJzeren Gordijn. Spijtig genoeg moeten we ons in de 1101 Tudor nog laten voeren. Wagens uit 1948 zijn duidelijk niet voorzien op hedendaagse grote mensen en onze knieën kunnen we ondanks doorgedreven training nog altijd niet meer dan 180° strekken. Gelukkig kunnen we wel achter het stuur van de even ravissante Felicia Cabrio (gebouwd vanaf 1959) kruipen.
Die krijgt een 1089 CC motortje in de neus die zo’n 50 pk naar de achterwielen stuurt. Veel lijkt dat niet, maar in de lichte, uit met glasvezel versterkt plastic gebouwde Tsjech zorgt dat toch voor flinke acceleraties. De besturing mist uiteraard de precisie van een hedendaagse auto, maar het pittig pruttelende motorblok en de lage, compacte koets zorgen wel voor een hoog snelheidsgevoel... en een lichte angst, tussen de veelal hogere en vooral zwaardere moderne wagens die we tegenkomen. Maar dat angstzweet maakt al gauw plaats voor een glimlach op ons gezicht, terwijl we een versnelling hoger schakelen en beseffen dat we voor het eerst zelf achter het stuur zitten. Onze trip down memory lane kan eindelijk echt beginnen!
Eerste Octavia Combi
Ook de eerste Octavia Combi, een bekende naam uit het heden, staat vandaag op het menu. Hij ziet trouwens het levenslicht in deze periode als de Felicia (1961). Zijn koffer is maar liefst 690 liter groot en bovendien kan je de achterbank neerklappen (simply clever in de sixties!). De koffer zelf, die klapte je handig in twee delen open (boven-onder), zoals je op de afbeelding hieronder kan zien.
Vertrekken is even moeilijk door de versnellingshendel aan het stuur (door hem te duwen en naar boven te duwen, gooi je hem in eerste versnelling) en ook als rijderswagen blinkt de Combi nu niet bepaald uit. Maar genieten doen we van zijn knappe rood-wit-beige interieur, met stof beklede deuren en prachtig afgewerkt dashboard. In welke leasingbreak krijg je dat vandaag nog?
Defender voor Nieuw-Zeeland
Al is het vooral de Trekka die ons meteen weet te charmeren. Deze ligt op hetzelfde chassis als de Octavia, maar krijgt een heel ander design: dat van een Tsjechische Land Rover Defender. Deze hoekige offroader blonk uiteraard uit in het zware werk, ver van het asfalt... en ver buiten Europa.
Skoda verkocht de Trekka immers in Nieuw-Zeeland. En dat maakt hem... euhm... interessant om te besturen op Europese wegen. Niet alleen staat het stuur aan de rechterkant, ook de bediening van de versnellingspook werd omgewisseld. De eerste versnelling ligt met andere woorden rechtsvoor. Rijden met de Trekka is dan ook even avontuurlijk als hij eruitziet, met bovenop die verwarrende bediening een koetswerk dat stevig hangt en een besturing die even vaag is als de gemiddelde tooghanger om 3u ‘s morgens. Net als de cafébaas die hem dan wil buitenwerken om zijn zaak te sluiten, hanteer je als bestuurder van deze Trekka dan ook best de harde hand. Zoals we al zeiden; vooral eentje voor het zware werk.
Tsjechische Porsche
De pagina’s uit ons rijdend geschiedenisboek worden nadien wat donkerder. De luxe en grandeur van het Interbellum en de kleuren van de jaren '50 en '60 maken plaats voor een andere strategie. Al na de oorlog was Skoda overgeschakeld van het bouwen van luxewagens voor Decadente Dusan naar meer bescheiden vervoer voor Pavel met de Pet, maar in de planeconomie van het Tsjechoslowaakse communisme zal het merk zich nog meer toeleggen op personenwagens voor het volk.
Die krijgen trouwens een paar opvallende gemeenschappelijke eigenschappen. De meeste Skoda’s die we mogen rijden, zien bijvoorbeeld hun motor naar achteren verplaatst worden. De ontsteking gebeurt ook vaak links van het stuur. De link naar Porsche lijkt met andere woorden snel gelegd, maar die is veel minder gegrond dan de vergelijking met Rolls-Royce die een halve eeuw eerder gemaakt mocht worden.
Frunk avant la lettre
Waar de 110 R Coupé nog wat frivoliteit van de jaren ’60 uitademt, staat vooral de 120 GLS voor de hoekige zakelijkheid van het nieuwe Skoda. Door het drukke schema moeten we ze echter laten staan in de schaduw van het Tsjechische kasteel en schuiven we meteen door naar de eighties, met de Rapid 135.
Ook hier ligt de motor achterin, waardoor je vooraan een frunk krijgt waar menig EV jaloers op is. Het compacte, sportieve design en de spatlappen achter de wielen maken meteen duidelijk dat die in zijn tijd de nodige rallyproeven heeft doorstaan. Het interieur voelt vertrouwder aan voor de bestuurder van een hedendaagse wagen, met knoppen met duidelijke icoontjes in plaats van de hendels, schakelaars en trekknoppen uit het ouder materiaal dat we mochten testen. Het interieur lijkt zelfs voor een wagen uit de late jaren ’80 wat gedateerd, maar het rallyplaatje lijkt wel meteen te kloppen: we krijgen nog maar eens de bevestiging hoe leuk het is om met een lichte, lage wagen te rijden waarvan je de mechaniek nog volledig zelf in handen mag nemen.
Belgische Bertone
De eerste barsten in het IJzeren Gordijn zorgen er eind jaren '80 voor dat Skoda een enveloppe Tsjechische Kronen naar Italië kan sturen. Het antwoord? Enkele tekeningen van het gerenommeerde designhuis Bertone, recht uit de pen van de Belgische designer Marc Deschamps, die uiteindelijk resulteren in de facelift van de Favorit.
Dat bleek een vernuftig design, met de motor die naar voor schoof en de ruimte aan boord die groter was dan die van zijn voorganger, ondanks zijn kortere wielbasis. En ook de reputatie van het model stond op punt dankzij een ijzersterke betrouwbaarheid. De Favorit ging meer dan 700.000 keer over de spreekwoordelijke toonbank en opende zette voor velen, als enige gezinswagen, de deuren naar de wereld.
Vandaag
Nadien haalt de Fluwelen Revolutie Tsjechië en Slovakije uit elkaar en al even zacht glijdt Skoda in de handen van de Volkswagengroep. De Favorit maakt dat nog mee, vooraleer hij in 1994 met pensioen mag, voor ons betekent de Duitse overname het einde van onze tijdreis op wielen.
Uiteraard gaan we met unieke herinneringen, maar ook met heel wat vragen naar huis. Was Skoda vandaag het Oost-Europese Rolls-Royce geweest zonder de communistische periode? Of het Tsjechische Dacia zonder de overname door Volkswagen? Wie zal het zeggen. Hoe dan ook: het merk bleek veerkrachtig tijdens haar 130-jarige geschiedenis, wist zich aan te passen aan steeds veranderende omstandigheden, en daar hebben we alleen maar bewondering voor.
Nostalgie
Daarnaast hebben we vooral een nostalgisch gevoel. Het was fijn om nog maar eens te ontdekken hoe kleurrijk auto’s vroeger wel waren, in elke zin van het woord. Hoe gedurfde keuzes tot unieke modellen leidden. Auto’s waren geen “eenheidsworst”, iets wat we vandaag spijtig genoeg wél vaak zien. Want laat ons eerlijk zijn: het automobiele landschap was mooier toen een interieur niet noodzakelijk uit zwarte, veelal harde plastics hoefde te bestaan, toen er meer koetswerkkleuren bestonden dan zilver en grijs.
Vandaag hebben we meer dan 40 verschillende automerken die in ons land actief zijn. Sommigen zagen pas gisteren het levenslicht, anderen hebben een geschiedenis van meer dan een eeuw. Maar toch lijken de meesten te vervallen in eenzelfde design, strategie en rijgedrag. Begrijp ons niet verkeerd, we willen niet met het vingertje wijzen en beweren dat vroeger alles beter was. Meer nog, die gedurfde keuzes die we nu zo roemen, zorgden er geregeld voor dat de bal al eens faliekant werd misgeslagen. Maar een beetje meer diversiteit in het hedendaagse autolandschap, dat zou toch leuk zijn! Want met durf, veerkracht en het vermogen om jezelf steeds aan te passen, creëer je een eigenheid die zo maar even 130 jaar kan meegaan.
Reactie toevoegen
Je moet ingelogd zijn om reactie te plaatsen.
Inloggen